Zęby trzonowe odgrywają kluczową rolę w układzie stomatognatycznym – odpowiadają za rozdrabnianie pokarmu, stabilizację zgryzu oraz właściwe rozłożenie sił żucia. Ich utrata może prowadzić nie tylko do problemów z jedzeniem, ale również do przesunięć w uzębieniu, zmian w rysach twarzy czy dolegliwości stawów skroniowo-żuchwowych. Jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań w przypadku braków w tylnych odcinkach łuków zębowych jest proteza zębów trzonowych. Czym dokładnie jest, jakie są jej rodzaje i kiedy się ją stosuje?
Sprawdź protezy zębowe Łódź!
Czym są zęby trzonowe i dlaczego są tak istotne?
Zęby trzonowe (molary) znajdują się w tylnej części jamy ustnej. U dorosłego człowieka występuje zazwyczaj 12 zębów trzonowych – po trzy w każdym kwadrancie (wliczając ósemki, czyli tzw. zęby mądrości). Ich głównym zadaniem jest mechaniczne rozdrabnianie pokarmów, co stanowi kluczowy etap trawienia.
Ponadto zęby trzonowe:
- stabilizują układ żucia,
- zapewniają prawidłowy kontakt między łukami zębowymi,
- przeciwdziałają przemieszczaniu się zębów przednich,
- wspomagają funkcje artykulacyjne i estetykę dolnej części twarzy.
Ich utrata – jednostronna lub obustronna – może skutkować poważnymi zaburzeniami w obrębie całego narządu żucia.
Czym jest proteza zębów trzonowych?
Proteza zębów trzonowych to rodzaj uzupełnienia protetycznego, którego celem jest odtworzenie brakujących zębów w tylnych segmentach łuku zębowego. Może obejmować jeden lub kilka zębów trzonowych po jednej lub obu stronach szczęki bądź żuchwy. Proteza taka może mieć charakter tymczasowy lub stały, a jej rodzaj zależy od liczby braków, stanu pozostałych zębów oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Rodzaje protez zębów trzonowych
Protezy zębów trzonowych można podzielić ze względu na ich sposób mocowania i zastosowaną technologię:
1. Protezy ruchome
Są to protezy, które pacjent może samodzielnie wyjmować z jamy ustnej. Najczęściej stosowane w przypadku rozległych braków zębowych, zwłaszcza gdy brak jest odpowiednich filarów do zamocowania stałych konstrukcji.
Rodzaje protez ruchomych stosowanych przy brakach w odcinkach trzonowych:
- Protezy częściowe akrylowe – najprostsze i najtańsze, jednak mniej stabilne.
- Protezy szkieletowe – bardziej zaawansowane, stabilne, wykonane na metalowym szkielecie, opierające się częściowo na pozostałych zębach.
- Protezy elastyczne – wykonane z miękkiego materiału (np. nylonu), zapewniają większy komfort i estetykę.
2. Protezy stałe
Są to uzupełnienia, które mocowane są na stałe – pacjent nie może ich samodzielnie wyjąć. Zapewniają wysoki komfort i funkcjonalność.
Do najczęściej stosowanych stałych protez zębów trzonowych należą:
- Mosty protetyczne – wymagają obecności zębów filarowych po obu stronach luki.
- Korony na implantach – idealne w przypadku pojedynczych braków zębów trzonowych.
- Mosty na implantach – rozwiązanie dla większych ubytków, nie wymagające zdrowych zębów po sąsiedzku.
Kiedy wskazane jest zastosowanie protezy zębów trzonowych?
Proteza zębów trzonowych zalecana jest w przypadku:
- utraty jednego lub kilku zębów trzonowych,
- przeciążenia zębów przednich w wyniku braku podparcia w tylnym odcinku,
- konieczności przywrócenia prawidłowej funkcji żucia,
- chęci poprawy estetyki uśmiechu i rysów twarzy,
- zapobiegania przemieszczaniu się pozostałych zębów.
Braki w uzębieniu trzonowym bardzo często są bagatelizowane przez pacjentów, ponieważ nie są one widoczne podczas uśmiechu. Jednak ich konsekwencje mogą prowadzić do poważnych zaburzeń w całym układzie stomatognatycznym.
Jak wygląda proces wykonania protezy zębów trzonowych?
Konsultacja i diagnostyka
Pierwszym krokiem jest wizyta u stomatologa lub protetyka. Lekarz ocenia stan uzębienia, wykonuje zdjęcia RTG i analizuje warunki kostne oraz zgryzowe. Na tej podstawie ustalana jest najlepsza forma uzupełnienia protetycznego.
Pobranie wycisków lub skanów
Do wykonania indywidualnie dopasowanej protezy niezbędne jest dokładne odwzorowanie jamy ustnej. W zależności od technologii stosuje się klasyczne wyciski lub skanowanie cyfrowe.
Etap laboratoryjny
Na podstawie wycisków technik dentystyczny wykonuje protezę – ruchomą lub stałą – zgodnie z zaleceniami lekarza. W przypadku protez stałych często wykonuje się kilka przymiarek, aby osiągnąć idealne dopasowanie.
Osadzenie protezy i kontrola
Po wykonaniu protezy lekarz przymierza ją w ustach pacjenta, ocenia dopasowanie i dokonuje ewentualnych korekt. Następnie ustala się harmonogram wizyt kontrolnych.
Jakie są zalety protez zębów trzonowych?
Zastosowanie protezy zębów trzonowych wiąże się z wieloma korzyściami:
- Przywrócenie funkcji żucia – pacjent może ponownie spożywać pokarmy wymagające intensywnego gryzienia.
- Poprawa stabilizacji zgryzu – uzupełnienie luk zapobiega przesuwaniu się innych zębów.
- Lepsze rozłożenie sił żucia – zmniejsza ryzyko przeciążeń i pęknięć zębów przednich.
- Wpływ na estetykę twarzy – zapobiega zapadaniu się policzków i zmianom w rysach twarzy.
- Wzrost komfortu życia – zarówno w aspekcie fizycznym, jak i psychicznym.
Jak dbać o protezę zębów trzonowych?
Odpowiednia higiena protezy jest kluczowa dla jej trwałości i zdrowia jamy ustnej. Należy:
- codziennie czyścić protezę szczoteczką i specjalnymi środkami czyszczącymi,
- unikać stosowania zwykłych past do zębów (mogą być zbyt ścierne),
- przechowywać protezę w suchym i czystym miejscu,
- regularnie odwiedzać stomatologa w celu kontroli dopasowania i stanu jamy ustnej.
W przypadku protez stałych, takich jak mosty czy implanty, obowiązują zasady higieny identyczne jak dla naturalnych zębów – szczotkowanie, nitkowanie i stosowanie irygatora.
Przemyślane rozwiązanie w przypadku braków w tylnych zębach
Proteza zębów trzonowych stanowi jedno z najważniejszych narzędzi w nowoczesnej protetyce, pozwalając skutecznie i funkcjonalnie uzupełnić ubytki w kluczowym obszarze jamy ustnej. Dzięki szerokiej gamie dostępnych rozwiązań – od ruchomych po stałe – możliwe jest indywidualne dobranie najlepszego wariantu dla pacjenta, zapewniającego komfort, estetykę i trwałość. Niezależnie od wybranego rodzaju, właściwe uzupełnienie braków w odcinkach bocznych to inwestycja w zdrowie całego układu żucia oraz jakość codziennego życia.
