Borowanie zębów mlecznych to zabieg stomatologiczny polegający na usunięciu tkanek zęba zmienionych przez próchnicę za pomocą specjalnego wiertła, a następnie odbudowie ubytku odpowiednim materiałem. Zabieg ten, choć kojarzony głównie z leczeniem zębów stałych, jest również powszechnie stosowany u dzieci i ma kluczowe znaczenie w profilaktyce oraz leczeniu chorób jamy ustnej w okresie rozwoju. Leczenie próchnicy zębów mlecznych jest niezbędne nie tylko ze względu na komfort dziecka, ale przede wszystkim dla prawidłowego rozwoju zgryzu, mowy i ogólnego stanu zdrowia.
Czym jest borowanie zębów mlecznych?
Borowanie to potoczne określenie mechanicznego opracowania ubytku próchnicowego z użyciem specjalnych wierteł dentystycznych. W kontekście zębów mlecznych polega ono na precyzyjnym usunięciu zainfekowanej tkanki z korony zęba dziecka, przy jednoczesnym zachowaniu zdrowych struktur.
Zabieg wykonywany jest zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym, a jego głównym celem jest zatrzymanie procesu próchnicowego i odbudowa zęba w sposób umożliwiający mu prawidłowe funkcjonowanie do czasu jego fizjologicznej wymiany na ząb stały. Borowanie pozwala nie tylko wyeliminować ból, ale także zapobiega dalszemu rozwojowi infekcji, która mogłaby przenieść się na miazgę zęba, a w skrajnych przypadkach – także na zawiązki zębów stałych.
Zastosowanie borowania w leczeniu zębów mlecznych
Borowanie zębów mlecznych znajduje zastosowanie przede wszystkim w leczeniu próchnicy powierzchownej i średniej głębokości. Próchnica u dzieci rozwija się znacznie szybciej niż u dorosłych, dlatego szybka reakcja i opracowanie ubytku jest kluczowe dla uniknięcia bardziej inwazyjnych procedur, takich jak leczenie kanałowe zębów mlecznych czy ekstrakcja.
Zabieg ten stosuje się również w ramach:
- leczenia próchnicy wtórnej wokół istniejących wypełnień,
- rekonstrukcji zębów po urazach mechanicznych,
- przygotowania powierzchni zęba do założenia wypełnienia tymczasowego lub stałego.
Warto podkreślić, że leczenie zębów mlecznych nie jest “na chwilę”, a ich utrzymanie w zdrowiu do czasu fizjologicznej wymiany ma ogromne znaczenie dla prawidłowego kształtowania łuków zębowych, ustawienia zębów stałych oraz rozwoju aparatu żucia i mowy.
Jak przebiega borowanie zębów mlecznych?
Przebieg zabiegu borowania u dziecka jest dostosowany do jego wieku, poziomu współpracy i indywidualnych potrzeb. Stomatolodzy dziecięcy (pedodonci) stosują specjalne techniki adaptacyjne i dbają o maksymalny komfort małego pacjenta.
Konsultacja i diagnostyka
Zabieg poprzedza dokładne badanie jamy ustnej oraz wykonanie zdjęcia RTG, jeśli istnieje potrzeba oceny głębokości ubytku lub stanu miazgi. Dentysta dziecięcy Piekary Śląskie ocenia, czy ubytek kwalifikuje się do leczenia zachowawczego metodą borowania, czy konieczne będą inne procedury.
Przygotowanie dziecka i znieczulenie
W zależności od wieku i poziomu lęku dziecka stosuje się różne metody adaptacyjne. Znieczulenie miejscowe, choć nie zawsze konieczne, często jest stosowane w celu zapewnienia komfortu – szczególnie jeśli ubytek jest głęboki lub dziecko odczuwa ból. Nowoczesne znieczulenia są bezbolesne i przyjazne dzieciom.
Opracowanie ubytku (borowanie)
Z pomocą mikrowiertła lekarz usuwa zainfekowaną próchnicą tkankę zęba, starając się zachować jak najwięcej zdrowej struktury. Zabieg ten trwa zwykle kilka minut. W niektórych przypadkach możliwe jest użycie nowoczesnych metod alternatywnych, takich jak ozonoterapia, laseroterapia lub chemomechaniczne opracowanie ubytku, jednak borowanie klasyczne pozostaje najczęściej stosowaną i najskuteczniejszą metodą.
Wypełnienie ubytku
Po oczyszczeniu ubytku lekarz przystępuje do jego wypełnienia. W przypadku zębów mlecznych stosuje się najczęściej:
- materiały glass-jonomerowe, które uwalniają fluor i są szczególnie przyjazne dla tkanek dziecięcych,
- materiały kompozytowe – bardziej estetyczne, stosowane głównie w zębach przednich,
- wypełnienia tymczasowe, gdy konieczne jest dalsze leczenie lub obserwacja zęba.
W niektórych przypadkach, np. przy dużych ubytkach, lekarz może zaproponować wykonanie korony stalowej lub estetycznej korony dziecięcej.
Instruktaż i kontrola
Po zakończeniu zabiegu dziecko i rodzic otrzymują instruktaż higieniczny oraz zalecenia dotyczące dalszej opieki stomatologicznej. Ustalana jest również data wizyty kontrolnej.
Czy borowanie zębów mlecznych jest zawsze konieczne?
Decyzja o wykonaniu borowania zależy od stopnia zaawansowania próchnicy oraz ogólnego stanu zęba. W bardzo wczesnym stadium choroby, gdy zmiany są ograniczone do powierzchni szkliwa, możliwe jest zastosowanie metod nieinwazyjnych, takich jak fluoryzacja kontaktowa, lakowanie czy infiltracja próchnicy (metoda ICON). Jednak w większości przypadków, gdy próchnica wnika w głąb zębiny, mechaniczne usunięcie zmian jest konieczne.
Zaniechanie leczenia prowadzi do dalszego postępu próchnicy, który może skutkować koniecznością leczenia kanałowego zęba mlecznego lub jego przedwczesną ekstrakcją, co z kolei może zaburzyć rozwój zgryzu i ustawienie zębów stałych.
Znaczenie leczenia zębów mlecznych
Zbyt często panuje błędne przekonanie, że zębów mlecznych nie trzeba leczyć, ponieważ i tak wypadną. W rzeczywistości leczenie zębów mlecznych jest fundamentem zdrowia jamy ustnej w wieku dorosłym. Utrata zęba mlecznego przed czasem może prowadzić do przesunięć sąsiednich zębów, zaburzeń zgryzu, problemów z żuciem i mówieniem, a nawet wpływać na rozwój emocjonalny dziecka.
Borowanie jako metoda leczenia zachowawczego odgrywa tu kluczową rolę – jest szybkie, skuteczne i możliwe do przeprowadzenia w warunkach komfortowych dla dziecka, co zmniejsza ryzyko rozwoju dentofobii w przyszłości.
Borowanie zębów mlecznych – ważny krok w profilaktyce i leczeniu
Borowanie zębów mlecznych to skuteczna, bezpieczna i powszechnie stosowana metoda leczenia próchnicy u dzieci. Dzięki odpowiednio przeprowadzonemu zabiegowi można zatrzymać rozwój choroby, przywrócić funkcję zęba i zadbać o prawidłowy rozwój całego układu stomatognatycznego. Wczesna reakcja i regularne wizyty kontrolne pozwalają na wykrycie próchnicy w jej początkowym stadium, co czyni leczenie szybkim i komfortowym – zarówno dla dziecka, jak i dla rodzica.
